မဟာသကၠရာဇ္ ၁၀၃ ခု ကဆုန္လၿပည့္ ဗုဒၶဟူးေန႔ ဘီစီ ( ၅၈၈ ) က ဒီကမၻာႀကီးမွာ ဗုဒၶရတနာ ပြင့္ထြန္းေပၚေပါက္ခဲ့ပါ သည္။
မဟာသကၠရာဇ္ ၁၀၃ ခု ၀ါဆိုလၿပည့္ စေနေန႔ ဘီစီ ( ၅၈၈ ) မွာ ဓမၼ ရတနာ စတင္ခဲ့ပါသည္။
မဟာသကၠရာဇ္ ၁၀၃ ခု ၀ါဆိုလၿပည့္ေက်ာ္ ၂ ရက္ တနလၤာေန႔ ဘီစီ ( ၅၈၈ ) မွာ သံဃရတနာ စတင္ေပၚေပါက္ခဲ့ပါ သည္။
ၿမတ္ဗုဒၶ ဟာ ဘုရားအၿဖစ္ နဲ႔ ၄၅ နွစ္ေနၿပီး ၊ မဟာသကၠရာဇ္ ၁၄၈ ခု ကဆုန္လၿပည့္ အဂၤါေန႔ ဘီစီ ( ၅၄၃ ) ခု မွာ ပရိနိဗၺာန္ စံလြန္ေတာ္မူပါ သည္။
ဗုဒၶအၿဖစ္နွင့္ ၄၅ နွစ္ အတြင္းတြင္ တာ၀န္ႀကီး ၂ ရပ္ ကုိ တစ္ေန႔လွ်င္ ၂၂ နာရီ ၂၀ မိနစ္ ခန္႔မွ် ေန႔မအား ၊ ညမနား လူသားသတၱ၀ါတို႔၏ ေကာင္းက်ိဳးကို ေမွ်ာ္ကုိး ၍ ထမ္းေဆာင္ေတာ္မူခဲ့ပါသည္။
ထုိတာ၀န္ႀကီး ၂ ရပ္မွာ
၁။ ဓမၼကို ေဟာေၿပာၿခင္း ၊ ေၿဖဆိုၿခင္း
၂။ သံဃာ့အဖြဲ႕အစည္း ကို ထူေထာင္ၿခင္း တုိ႔ၿဖစ္ပါသည္။
ထိုၿမတ္ဗုဒၶ ေဟာေၿပာၿပသည့္ ဓမၼအတိိုင္း လက္ေတြ႕လိုက္နာ က်င့္သံုးသူမ်ားကို ဗုဒၶဘာသာ၀င္ဟုေခၚဆိုပါသည္။
ဗုဒၶဘာသာ၀င္တစ္ဦး ၿဖစ္ရန္အတြက္ က်ယ္ၿပန္႕ေသာ ဥပေဒမ်ား မရွိပါ။
ဘုရားကို ကုိးကြယ္ရာဟူႈ၍ ဆည္းကပ္ၿခင္း ၊
တရားကို ကိုးကြယ္ရာဟူ၍ ဆည္းကပ္ၿခင္း၊
သံဃာကို ကုိးကြယ္ရာဟူ၍ ဆည္းကပ္ၿခင္း ဆိုေသာ သရဏဂံုသံုးပါး ကို လက္ခံလိုက္သည္နွင့္ ဗုဒၶဘာသာ၀င္အၿဖစ္သို႔ ေရာက္ရွိ ပါသည္။
ဗုဒၶဘာသာ၀င္တစ္ဦးအတြက္ လိုက္နာရမည့္ စည္းကမ္း 5 မ်ိဳး ရွိပါသည္။၄င္းတို႔မွာ -
၁။ သက္ရွိလူသား တိရစၦာန္တို႕၏အသက္ ကိုသတ္ၿခင္းမွ ေရွာင္ႀကဥ္ရၿခင္း၊
၂။ သူတစ္ပါး ပစၥည္းကို ခိုးယူ လုယက္ၿခင္းမွ ေရွာင္ႀကဥ္ ရၿခင္း ၊
၃။ ကာမဂုဏ္ ေဖာက္ၿပန္မႈ ၊ အိမ္ေထာင္ေရး ေဖာက္ၿပန္ မႈမွ ေရွာင္ႀကဥ္ရၿခင္း
၄။ မဟုတ္မမွန္ ေၿပာဆိုၿခင္း မွေရွာင္ႀကဥ္ရၿခင္း ၊
၅။ မူးယစ္ေဆး၀ါး သံုးစြဲၿခင္း ၊ ေရာင္း၀ယ္ၿခင္း မွ ေရွာင္ႀကဥ္ရၿခင္း တို႔ၿဖစ္ပါသည္။
ၿမတ္ဗုဒၶ ခ်မွတ္ေပးသည့္ ဤ စည္းကမ္း ငါးခ်က္ကိုႀကည့္ၿခင္းအားၿဖင့္ ၊ ၿမတ္ဗုဒၶသည္ လူသားတို႔၏အသက္ အိုးအိမ္ စည္းစိမ္ ခ်မ္းသာ လံုၿခံဳေရး ၊
အိမ္ေထာင္ေရးသာယာေစေရး၊
ကမၻာေလာကႀကီးတြင္ သစၥာတရားထြန္းကားေစေရး ၊
လူသားတို႔၏ဥာဏ္ရည္အဆင့္အတန္း မီေရး စေသာ အေရးတို႔ကို ေမွ်ာ္ေတြးကာ အထက္ပါစညး္ကမ္း ငါးခ်က္ကုိ ခ်မွတ္ခဲ့ေႀကာင္း ေတြ႕နိုင္ပါသည္။
လူသားတို႔သည္ အေပ်ာ္ႀကဴးၿခင္း ၊ အလိုရမက္ ႀကီးၿခင္း၊ ေႀကာက္စိတ္မ်ားၿခင္း ၊ တို႔ေႀကာင့္မိမိတို႔၏ဘ၀အတြက္အားကိုးရာ မ်ားကို စိတ္ကူးပံုေဖာ္ကာ ယံုႀကည္ကိုးကြယ္တတ္ႀကပါသည္။ စိတၱဇ အေတြးမ်ားကို စိတ္ကူးပံုေဖာ္ကာ ကိုးကြယ္ လက္ခံေနသည္ကို ၿမတ္ဗုဒၶ မနွစ္သက္ခဲ့ပါ။
ထို႔ေႀကာင့္ ဗုဒၶ ဘာသာ၀င္မွန္ပါက အထင္စြဲအာရံု ၊ ကိုးကြယ္မႈမ်ိဳးစံုကို စြန္႔လႊတ္ရမည္ၿဖစ္ပါသည္။
အေတြးစြဲ အလီလီ ယံုႀကည္မႈအရပ္ရပ္ကို လည္းပယ္စြန္႔ ႀကရပါမည္။
သို႔ၿဖစ္၍ ေထရ၀ါဒ ဗုဒၶဘာသာ၀င္စစ္စစ္ ၿဖစ္ေရးအတြက္ ဥပေဒသမူႀကီး 5 ရပ္ကို စံၿပဳ သတ္မွတ္ထားခဲ့ပါသည္။
ထို႔ေႀကာင့္ ဗုဒၶဘာသာ၀င္မွန္ပါက-
၁။ ယံုႀကည္မႈသဒၵါတရား ရွိရပါမည္။
၂။ ေစာင့္ထိန္းမႈသီလ ရွိရပါမည္။
၃။ ေကာတုဟလ မဂၤလာကို မယံုႀကည္ရပါ။
၄။ ကံတရားကို ယံုႀကည္သူၿဖစ္ရပါမည္။
၅။ သာသနာေတာ္ ၿပင္ပ၌ ကိုးကြယ္မႈကို မရွာမွီးရ ။
၁။ ယံုႀကည္မႈသဒၵါတရား ရွိရမည္ဆိုသည္မွာအဘယ္နည္း
ဘုရား ၊တရား၊ သံဃာ ရတနာ သံုးပါးတို႔၌ ဘုရားစစ္ ဘုရားမွန္ ၊ တရားစစ္ တရားမွန္၊ သံဃာစစ္ သံဃာမွန္ ၿဖစ္ေႀကာင္း ယံုႀကည္လက္ခံေသာ စိတ္ရွိရမည္ဟုဆိုလိုသည္။
၂။ ေစာင့္ထိန္းမႈသီလ ရွိရမည္ဆိုသည္မွာ အဘယ္နည္း
၀ါရိတၱ သီလဟုေခၚေသာ -ငါးပါး - ရွစ္ပါး သီလနွင့္
စာရိတၱသီလ ဟုေခၚေသာ လင္က်င့္၀တ္၊ မယားက်င့္၀တ္၊ ဆရာ့က်င့္၀တ္၊ တပည့္က်င့္၀တ္၊ မိဘက်င့္၀တ္ ၊ သားသမီးက်င့္၀တ္ ၊ အထက္လူႀကီးက်င့္၀တ္၊ ေအာက္လက္ငယ္သားက်င့္၀တ္ စေသာ လုပ္သင့္လုပ္ထိုက္ေသာက်င့္၀တ္သီလမ်ား နွင့္ ၿပည့္စံုရမည္ဟုဆိုလိုပါသည္။
ဤဥပေဒသ တြင္ ၿမတ္ဗုဒၶသည္ လူသားတို႔အား -မလုပ္ဘဲေနရမည္ကုိ မလုပ္ဘဲေနရဲေသာသတၱိ၊
လုပ္သင့္လုပ္ထိုက္တာကို လုပ္ရဲေသာသတၱိ မ်ား စိတ္မွာေမြးၿမဴနိုင္ရန္ မီးေမာင္းထိုးၿပသြားခဲ့ပါသည္။
၃။ ေကာတုဟလ မဂၤလာ ကို မယံုႀကည္ရဆိုသည္မွာ အဘယ္နည္း
အခိ်ဳ႕ေသာလူမ်ားသည္ -အိမ္ေၿမာင္စုတ္ထိုးလွ်င္ေကာင္းသည္ ၊ က်ီးကန္းလာနားရင္နိမိတ္မေကာင္းဘူး ၊ စေသာ ေကာတုဟလမဂၤလာကိုယံုႀကည္ လက္ခံတတ္ႀကပါသည္၊
ၿမတ္ဗုဒၶက - ဗုဒၶဘာသာ၀င္မွန္ပါက ရက္ရာဇာ ၊ၿပႆဒါး ၊ က်ီးကန္းလာနားၿခင္း၊ အိမ္ေၿမာင္စုတ္ထိုးၿခင္း ၊ ေနႀကတ္ၿခင္း ၊ လႀကတ္ၿခင္း စသည္တို႔ေႀကာင့္ ေကာင္းက်ိဳးဆိုးက်ိဳး ရွိသည္ဆိုၿခင္းအား၊ လက္မခံရန္ ဥပေဒသ နံပါတ္ 3 တြင္ ခ်မွတ္ေတာ္မူထားပါသည္၊
ေကာင္းက်ိုဳးလိုလားသူ သည္ ေကာင္းေသာလုပ္ရပ္ ကိုလုပ္ရမည္၊
မေကာင္းက်ိဳးမခံစားလိုသူမ်ားအေနနွင့္ မေကာင္းေသာအၿပဳအမူ အေၿပာအဆို အေတြးအႀကံမ်ားကို မၿပဳလုပ္မိဖို႔လိုပါသည္။
မိမိ၏ အေတြးအႀကံမ်ားက မေကာင္းေသာဘက္တြင္ ေပ်ာ္ေမြ႕ေနေသာ္လည္း တန္ၿပန္အက်ိဳးသက္ေရာက္မႈေကာင္းက်ိဳးကိုေမွ်ာ္လင့္ေနၿခင္းသည္ ကား ၊ ေကာင္းကင္က ေရစီး၊ေၿမႀကီးကလသာ မည့္အခ်ိန္ကို ေစာင့္ေနသူ နွင့္တူေနပါမည္။
၄။ ကံတရားကိုယံုႀကည္သူၿဖစ္ရမည္ ဆိုသည္မွာအဘယ္နည္း
ဗုဒၶ၏ေဒသနာေတာ္တြင္ - အႀကင္မ်ိဳးေစ့ကို စိုက္ပ်ိဳး၏။ ထိုအပင္ကိုသာလွ်င္ ရိတ္သိမ္းရ၏ဆိုသည့္အတိုင္း ေကာင္းကံလုပ္လွ်င္ ေကာင္းက်ိဳးကိုခံစားရမည္၊
မေကာင္းကံ လုပ္လွ်င္ မေကာင္းက်ိဳးကို ခံစားရမည္ဆိုေသာ သေဘာတရားကို ယံုႀကည္လက္ခံရမည္ဟုဆိုလိုပါသည္။
ကံတရားအေႀကာင္းကို အနည္းငယ္ထပ္ေၿပာရလွ်င္-
သစ္ပင္တစ္ပင္ကိုနမူနာႀကည့္ပါ။
ထိုသစ္ပင္ ရွင္သန္ႀကီးထြားေစရန္
၁။ လံုေလာက္ေသာေနေရာင္ၿခည္
၂။ လံုေလာက္ေသာေရဓာတ္
၃။ ႀကီးထြားသီးပြင့္ရမည့္အခ်ိန္အခါ
ထိုအေႀကာင္းတရား ၃ မ်ိဳး ေပါင္းဆံုမွသာလွ်င္ ၊သစ္ပင္သည္ ရွင္သန္ ႀကီးထြား ပြင့္သီးမည္ၿဖစ္ပါသည္။၄င္းကို ဗီဇ နိယာမဟုေခၚပါသည္။
ဤဗီဇနိယာမ ကဲ့သို႔ပင္ - မိမိတို႔ၿပဳလုပ္လိုက္ေသာေကာင္းကံ ၊ ဆိုးကံ မ်ားသည္ ၿပဳလုပ္လိုက္ၿပီးသည္နွင့္တၿပိဳင္နက္ မိမိတို႔၏ခႏၶာကိုယ္တြင္ သတၱိမ်ားကို ခ်န္ထားရစ္ခဲ့ၿပီး ေပ်ာက္ကြယ္သြားႀကပါသည္။ မိမိတို႔ခႏၶာကိုယ္မွာရွိေသာ ထိုသတၱိ မ်ားသည္ ေစတနာသမဂၤ ီတာ၊ ကမၼ သမဂၤ ီတာ၊ ဥပဌာနသမဂၤ ီတာ၊ ၀ိပါကသမဂၤ ီတာ၊ ဆိုေသာ အေႀကာင္းတရား ၄ မ်ိဳးေပါင္းစံုေသာအခ်ိန္တြင္ တန္ၿပန္သက္ေရာက္မႈအၿဖစ္၊ ဧကန္အက်ိဳးေပးမည္ၿဖစ္ပါသည္။ ထို႔ေႀကာင့္ ၿမတ္ဗုဒၶက ဗုဒၶဘာသာ၀င္မွန္လွ်င္ ဤ ကမၼနိယာမ၏ သေဘာတရားကို ယံုႀကည္လက္ခံသူ ၿဖစ္ရမည္ဟုမိန္႔ေတာ္မူခဲ့ပါသည္။
၅။ သာသနာေတာ္ ၿပင္ပ၌ ကုိးကြယ္မႈကို မရွာမွီး ရဆိုသည္မွာအဘယ္နည္း
လူအမ်ားသည္ အေပ်ာ္ႀကဴးၿခင္း ၊ အလိုႀကီးၿခင္း ၊ ေႀကာက္စိတ္မ်ား ၿခင္း၊ စိုးရိမ္စိ္တ္မ်ားၿခင္းတို႔ေႀကာင့္ သာသနာေတာ္၏ၿပင္ပၿဖစ္ေသာ နတ္ကိုးကြယ္ၿခင္း ၊ ဘိုးေတာ္ မယ္ေတာ္ ကိုးကြယ္ၿခင္း ၊ အင္းအိုင္လက္ဖြဲ႕ ေဗဒင္ မႏၱာန္ ကုိ အားထားယံုႀကည္ၿခင္း စေသာ သာသနာေတာ္ ၿပင္ပ ကိုးကြယ္ရာမ်ားကို ရွာမွီးကိုးကြယ္ေနႀကပါသည္။
ၿမန္မာၿပည္တြင္ေခတ္စားေနေသာ အတြင္း ၃၇ မင္း ၊ အၿပင္ ၃၇ မင္း၊ သူရႆတီ မယ္ေတာ္စေသာ နတ္တို႔၏သမိုင္းေႀကာင္း ကိုၿပန္ႀကည့္ပါက ၊ ၿမန္မာၿပည္ၿဖစ္နတ္မ်ား ၊ အစိမ္းေသ နတ္မ်ား ၿဖစ္သည္ကုိ ေလ့လာေတြ႕ရွိရပါသည္။
ၿဗဟၼဏတို႔စိတ္ကူးပံုေဖာ္ကိုးကြယ္ခဲ့ေသာ တကယ္မရွိသည့္ သူရႆတီ နတ္သမီး ကို ပိဋကတ္ သံုးပံုေစာင့္ နတ္သမီးအၿဖစ္ ယံုႀကည္ကိုးကြယ္ေနႀကၿခင္းသည္ ၊ ပိဋကတ္သံုးပံုကို လက္ဆင့္ကမ္း သယ္ေဆာင္ခဲ့ႀကေသာ သံဃာေတာ္မ်ားကို ေစာ္ကားၿခင္းၿဖစ္သကဲ့သို႔ မိမိ၏ ဦးေနွာက္နွင့္ နွလံုးသားကို အသိအမွတ္မၿပဳရာေရာက္ပါသည္။
မနုႆေဗဒပညာရွင္တစ္ဦး၏အဆိုအမိန္႔တစ္ခုကို ဤေနရာတြင္ တင္ၿပရလွ်င္၊ - ထာ၀ရ ဘုရားက လူတို႔ကိုဖန္ဆင္းထားၿခင္း မဟုတ္၊ လူတို႔ကသာ ထာ၀ရဘုရားကို ဖန္ဆင္းထားၿခင္း ၿဖစ္သည္ဟုဆိုပါသည္။
ဤကဲ့သို႔ပင္ - နတ္တို႔က လူတို႔ကို ေစာင့္ေရွာက္ထားၿခင္း မဟုတ္ ၊ လူတို႔ကသာ နတ္တို႔ကို ေစာင့္ေရွာက္ထားၿခင္း ၿဖစ္သည္ဟု ဆိုနုိင္ပါသည္။
ထို႕ေႀကာင့္ ၿမတ္ဗုဒၶက ဗုဒၶဘာသာ၀င္မွန္လွ်င္ ၊သာသနာပ ကိုးကြယ္မႈကို မရွာရဟု မိန္႔ေတာ္မူခဲ့ၿခင္းၿဖစ္ပါသည္။
ေထရ၀ါဒ ဗုဒၶဘာသာ၀င္စစ္စစ္ ၿဖစ္ဖို႔ရန္အတြက္ -
ယံုႀကည္မႈသဒၵါတရားရွိရမည္၊
ေစာင့္ထိန္းမႈသီလရွိရမည္၊
ေကာတုဟလ မဂၤလာကိုမယံုႀကည္ရ၊
ကံတရားကိုယံုႀကည္သူၿဖစ္ရမည္၊
သာသနာေတာ္ၿပင္ပ ကိုးကြယ္မႈမရွာရ၊
ဆိုေသာ ေထရ၀ါဒ ဗုဒၶဘာသာမူ ၅ ခ်က္ကို ဦးထိပ္ပန္ဆင္၍ ၊ ဗုဒၶ၀ါဒသေဘာတရားၿဖစ္ေသာ ဆင္းရဲၿခင္းမွ ခ်မ္းသာၿခင္းသို႕၊ မေကာင္းမႈမွ ေကာင္းမႈသို႔ ၊ အေမွာင္မွ အလင္းသို႔ ၊ မသိမႈမွ သိမႈသို႔ ၊ ဒုကၡအတြင္းမွ ဒုကၡလြတ္ေၿမာက္ရာသို႔ေရာက္ေအာင္ ၊ အသိ အက်င့္ ဘက္စံုၿမွင့္၍ ၊ ေထရ၀ါဒ ဗုဒၶဘာသာ ၀င္ၿဖစ္ေအာင္ သင္တုိ႔ ငါတို႔ ႀကိဳးစားးႀကပါစို႔။
Theravada Buddhist Foundation ( ေထရ၀ါဒ ဗုဒၶဘာသာမူ ၅ရပ္ ) by Ashin Tikkkhanyanalinkara
၁၅.၈.၂၀၀၆ ခုနွစ္ မႏၱေလးၿမိဳ႕ Intenisty Speaking Center မွာ ဘာသာႀကီး မ်ားဆိုင္ရာ နွီးေနွာဖလွယ္ပြဲေလးက်င္းပ ခဲ့ပါသည္။ထိုနွီးေနွာဖလွယ္ပြဲ တြင္ Ashin Tikkkhanyanalinkara
