What is Buddhism ?ဗုဒၶဘာသာဆုိသည္မွာ ဘာလဲ၊

ေထရ၀ါဒ ဗုဒၶဘာသာမူ  ၅  ရပ္
မဟာသကၠရာဇ္ ၁၀၃ ခု ကဆုန္လၿပည့္ ဗုဒၶဟူးေန႔ ဘီစီ ( ၅၈၈ ) က ဒီကမၻာႀကီးမွာ   ဗုဒၶရတနာ ပြင့္ထြန္းေပၚေပါက္ခဲ့ပါ သည္။
မဟာသကၠရာဇ္ ၁၀၃ ခု  ၀ါဆိုလၿပည့္ စေနေန႔ ဘီစီ ( ၅၈၈ ) မွာ  ဓမၼ ရတနာ စတင္ခဲ့ပါသည္။
မဟာသကၠရာဇ္ ၁၀၃ ခု  ၀ါဆိုလၿပည့္ေက်ာ္ ၂ ရက္  တနလၤာေန႔  ဘီစီ ( ၅၈၈ ) မွာ သံဃရတနာ စတင္ေပၚေပါက္ခဲ့ပါ သည္။
ၿမတ္ဗုဒၶ ဟာ ဘုရားအၿဖစ္ နဲ႔  ၄၅ နွစ္ေနၿပီး ၊  မဟာသကၠရာဇ္  ၁၄၈ ခု ကဆုန္လၿပည့္ အဂၤါေန႔ ဘီစီ (  ၅၄၃ ) ခု မွာ  ပရိနိဗၺာန္ စံလြန္ေတာ္မူပါ သည္။
ဗုဒၶအၿဖစ္နွင့္  ၄၅ နွစ္ အတြင္းတြင္   တာ၀န္ႀကီး ၂ ရပ္ ကုိ  တစ္ေန႔လွ်င္  ၂၂ နာရီ ၂၀ မိနစ္ ခန္႔မွ်  ေန႔မအား ၊ ညမနား  လူသားသတၱ၀ါတို႔၏ ေကာင္းက်ိဳးကို ေမွ်ာ္ကုိး ၍  ထမ္းေဆာင္ေတာ္မူခဲ့ပါသည္။
ထုိတာ၀န္ႀကီး ၂ ရပ္မွာ
၁။     ဓမၼကို  ေဟာေၿပာၿခင္း ၊ ေၿဖဆိုၿခင္း
၂။     သံဃာ့အဖြဲ႕အစည္း ကို ထူေထာင္ၿခင္း တုိ႔ၿဖစ္ပါသည္။
ထိုၿမတ္ဗုဒၶ ေဟာေၿပာၿပသည့္ ဓမၼအတိိုင္း  လက္ေတြ႕လိုက္နာ က်င့္သံုးသူမ်ားကို  ဗုဒၶဘာသာ၀င္ဟုေခၚဆိုပါသည္။

ဗုဒၶဘာသာ၀င္တစ္ဦး ၿဖစ္ရန္အတြက္ က်ယ္ၿပန္႕ေသာ ဥပေဒမ်ား မရွိပါ။
ဘုရားကို ကုိးကြယ္ရာဟူႈ၍  ဆည္းကပ္ၿခင္း ၊
တရားကို ကိုးကြယ္ရာဟူ၍ ဆည္းကပ္ၿခင္း၊
သံဃာကို ကုိးကြယ္ရာဟူ၍ ဆည္းကပ္ၿခင္း   ဆိုေသာ  သရဏဂံုသံုးပါး ကို လက္ခံလိုက္သည္နွင့္ ဗုဒၶဘာသာ၀င္အၿဖစ္သို႔ ေရာက္ရွိ ပါသည္။

ဗုဒၶဘာသာ၀င္တစ္ဦးအတြက္ လိုက္နာရမည့္  စည္းကမ္း 5 မ်ိဳး ရွိပါသည္။၄င္းတို႔မွာ -
၁။     သက္ရွိလူသား တိရစၦာန္တို႕၏အသက္ ကိုသတ္ၿခင္းမွ ေရွာင္ႀကဥ္ရၿခင္း၊
၂။     သူတစ္ပါး ပစၥည္းကို ခိုးယူ လုယက္ၿခင္းမွ ေရွာင္ႀကဥ္ ရၿခင္း ၊
၃။     ကာမဂုဏ္  ေဖာက္ၿပန္မႈ ၊ အိမ္ေထာင္ေရး ေဖာက္ၿပန္ မႈမွ  ေရွာင္ႀကဥ္ရၿခင္း
၄။     မဟုတ္မမွန္  ေၿပာဆိုၿခင္း မွေရွာင္ႀကဥ္ရၿခင္း ၊
၅။     မူးယစ္ေဆး၀ါး သံုးစြဲၿခင္း ၊ ေရာင္း၀ယ္ၿခင္း မွ ေရွာင္ႀကဥ္ရၿခင္း   တို႔ၿဖစ္ပါသည္။

ၿမတ္ဗုဒၶ ခ်မွတ္ေပးသည့္ ဤ စည္းကမ္း ငါးခ်က္ကိုႀကည့္ၿခင္းအားၿဖင့္ ၊ ၿမတ္ဗုဒၶသည္ လူသားတို႔၏အသက္ အိုးအိမ္ စည္းစိမ္ ခ်မ္းသာ  လံုၿခံဳေရး ၊ 
အိမ္ေထာင္ေရးသာယာေစေရး၊
ကမၻာေလာကႀကီးတြင္ သစၥာတရားထြန္းကားေစေရး ၊
လူသားတို႔၏ဥာဏ္ရည္အဆင့္အတန္း မီေရး  စေသာ အေရးတို႔ကို ေမွ်ာ္ေတြးကာ  အထက္ပါစညး္ကမ္း ငါးခ်က္ကုိ ခ်မွတ္ခဲ့ေႀကာင္း ေတြ႕နိုင္ပါသည္။
လူသားတို႔သည္  အေပ်ာ္ႀကဴးၿခင္း ၊  အလိုရမက္ ႀကီးၿခင္း၊ ေႀကာက္စိတ္မ်ားၿခင္း ၊ တို႔ေႀကာင့္မိမိတို႔၏ဘ၀အတြက္အားကိုးရာ မ်ားကို စိတ္ကူးပံုေဖာ္ကာ  ယံုႀကည္ကိုးကြယ္တတ္ႀကပါသည္။ စိတၱဇ အေတြးမ်ားကို စိတ္ကူးပံုေဖာ္ကာ ကိုးကြယ္ လက္ခံေနသည္ကို  ၿမတ္ဗုဒၶ  မနွစ္သက္ခဲ့ပါ။
ထို႔ေႀကာင့္ ဗုဒၶ ဘာသာ၀င္မွန္ပါက  အထင္စြဲအာရံု ၊  ကိုးကြယ္မႈမ်ိဳးစံုကို  စြန္႔လႊတ္ရမည္ၿဖစ္ပါသည္။
အေတြးစြဲ အလီလီ ယံုႀကည္မႈအရပ္ရပ္ကို လည္းပယ္စြန္႔ ႀကရပါမည္။
သို႔ၿဖစ္၍ ေထရ၀ါဒ ဗုဒၶဘာသာ၀င္စစ္စစ္ ၿဖစ္ေရးအတြက္  ဥပေဒသမူႀကီး 5 ရပ္ကို  စံၿပဳ သတ္မွတ္ထားခဲ့ပါသည္။
ထို႔ေႀကာင့္ ဗုဒၶဘာသာ၀င္မွန္ပါက-
၁။     ယံုႀကည္မႈသဒၵါတရား ရွိရပါမည္။
၂။     ေစာင့္ထိန္းမႈသီလ ရွိရပါမည္။
၃။     ေကာတုဟလ မဂၤလာကို မယံုႀကည္ရပါ။
၄။     ကံတရားကို ယံုႀကည္သူၿဖစ္ရပါမည္။
၅။     သာသနာေတာ္ ၿပင္ပ၌  ကိုးကြယ္မႈကို မရွာမွီးရ ။

၁။     ယံုႀကည္မႈသဒၵါတရား ရွိရမည္ဆိုသည္မွာအဘယ္နည္း
ဘုရား ၊တရား၊ သံဃာ ရတနာ သံုးပါးတို႔၌  ဘုရားစစ္ ဘုရားမွန္ ၊ တရားစစ္ တရားမွန္၊  သံဃာစစ္ သံဃာမွန္ ၿဖစ္ေႀကာင္း ယံုႀကည္လက္ခံေသာ စိတ္ရွိရမည္ဟုဆိုလိုသည္။


၂။     ေစာင့္ထိန္းမႈသီလ  ရွိရမည္ဆိုသည္မွာ အဘယ္နည္း
၀ါရိတၱ သီလဟုေခၚေသာ  -ငါးပါး - ရွစ္ပါး သီလနွင့္
စာရိတၱသီလ ဟုေခၚေသာ လင္က်င့္၀တ္၊ မယားက်င့္၀တ္၊ ဆရာ့က်င့္၀တ္၊ တပည့္က်င့္၀တ္၊ မိဘက်င့္၀တ္ ၊ သားသမီးက်င့္၀တ္ ၊ အထက္လူႀကီးက်င့္၀တ္၊ ေအာက္လက္ငယ္သားက်င့္၀တ္ စေသာ လုပ္သင့္လုပ္ထိုက္ေသာက်င့္၀တ္သီလမ်ား နွင့္ ၿပည့္စံုရမည္ဟုဆိုလိုပါသည္။
ဤဥပေဒသ တြင္ ၿမတ္ဗုဒၶသည္ လူသားတို႔အား  -မလုပ္ဘဲေနရမည္ကုိ မလုပ္ဘဲေနရဲေသာသတၱိ၊
လုပ္သင့္လုပ္ထိုက္တာကို  လုပ္ရဲေသာသတၱိ မ်ား စိတ္မွာေမြးၿမဴနိုင္ရန္ မီးေမာင္းထိုးၿပသြားခဲ့ပါသည္။

၃။     ေကာတုဟလ မဂၤလာ ကို မယံုႀကည္ရဆိုသည္မွာ အဘယ္နည္း
အခိ်ဳ႕ေသာလူမ်ားသည္   -အိမ္ေၿမာင္စုတ္ထိုးလွ်င္ေကာင္းသည္ ၊  က်ီးကန္းလာနားရင္နိမိတ္မေကာင္းဘူး ၊ စေသာ ေကာတုဟလမဂၤလာကိုယံုႀကည္ လက္ခံတတ္ႀကပါသည္၊      
ၿမတ္ဗုဒၶက  - ဗုဒၶဘာသာ၀င္မွန္ပါက  ရက္ရာဇာ ၊ၿပႆဒါး ၊ က်ီးကန္းလာနားၿခင္း၊ အိမ္ေၿမာင္စုတ္ထိုးၿခင္း ၊ ေနႀကတ္ၿခင္း ၊ လႀကတ္ၿခင္း စသည္တို႔ေႀကာင့္ ေကာင္းက်ိဳးဆိုးက်ိဳး ရွိသည္ဆိုၿခင္းအား၊ လက္မခံရန္ ဥပေဒသ နံပါတ္ 3 တြင္ ခ်မွတ္ေတာ္မူထားပါသည္၊
ေကာင္းက်ိုဳးလိုလားသူ သည္ ေကာင္းေသာလုပ္ရပ္  ကိုလုပ္ရမည္၊
မေကာင္းက်ိဳးမခံစားလိုသူမ်ားအေနနွင့္  မေကာင္းေသာအၿပဳအမူ  အေၿပာအဆို အေတြးအႀကံမ်ားကို မၿပဳလုပ္မိဖို႔လိုပါသည္။
မိမိ၏ အေတြးအႀကံမ်ားက မေကာင္းေသာဘက္တြင္ ေပ်ာ္ေမြ႕ေနေသာ္လည္း   တန္ၿပန္အက်ိဳးသက္ေရာက္မႈေကာင္းက်ိဳးကိုေမွ်ာ္လင့္ေနၿခင္းသည္ ကား ၊  ေကာင္းကင္က ေရစီး၊ေၿမႀကီးကလသာ မည့္အခ်ိန္ကို ေစာင့္ေနသူ နွင့္တူေနပါမည္။

၄။     ကံတရားကိုယံုႀကည္သူၿဖစ္ရမည္ ဆိုသည္မွာအဘယ္နည္း
ဗုဒၶ၏ေဒသနာေတာ္တြင္  - အႀကင္မ်ိဳးေစ့ကို စိုက္ပ်ိဳး၏။   ထိုအပင္ကိုသာလွ်င္ ရိတ္သိမ္းရ၏ဆိုသည့္အတိုင္း   ေကာင္းကံလုပ္လွ်င္ ေကာင္းက်ိဳးကိုခံစားရမည္၊
မေကာင္းကံ လုပ္လွ်င္   မေကာင္းက်ိဳးကို ခံစားရမည္ဆိုေသာ သေဘာတရားကို ယံုႀကည္လက္ခံရမည္ဟုဆိုလိုပါသည္။

ကံတရားအေႀကာင္းကို အနည္းငယ္ထပ္ေၿပာရလွ်င္-
သစ္ပင္တစ္ပင္ကိုနမူနာႀကည့္ပါ။
ထိုသစ္ပင္ ရွင္သန္ႀကီးထြားေစရန္
၁။     လံုေလာက္ေသာေနေရာင္ၿခည္
၂။     လံုေလာက္ေသာေရဓာတ္
၃။     ႀကီးထြားသီးပြင့္ရမည့္အခ်ိန္အခါ
ထိုအေႀကာင္းတရား  ၃ မ်ိဳး ေပါင္းဆံုမွသာလွ်င္ ၊သစ္ပင္သည္  ရွင္သန္ ႀကီးထြား ပြင့္သီးမည္ၿဖစ္ပါသည္။၄င္းကို  ဗီဇ နိယာမဟုေခၚပါသည္။
ဤဗီဇနိယာမ ကဲ့သို႔ပင္ - မိမိတို႔ၿပဳလုပ္လိုက္ေသာေကာင္းကံ ၊ ဆိုးကံ မ်ားသည္ ၿပဳလုပ္လိုက္ၿပီးသည္နွင့္တၿပိဳင္နက္  မိမိတို႔၏ခႏၶာကိုယ္တြင္  သတၱိမ်ားကို ခ်န္ထားရစ္ခဲ့ၿပီး ေပ်ာက္ကြယ္သြားႀကပါသည္။ မိမိတို႔ခႏၶာကိုယ္မွာရွိေသာ ထိုသတၱိ မ်ားသည္   ေစတနာသမဂၤ ီတာ၊ ကမၼ သမဂၤ ီတာ၊  ဥပဌာနသမဂၤ ီတာ၊   ၀ိပါကသမဂၤ ီတာ၊ ဆိုေသာ အေႀကာင္းတရား ၄ မ်ိဳးေပါင္းစံုေသာအခ်ိန္တြင္ တန္ၿပန္သက္ေရာက္မႈအၿဖစ္၊ ဧကန္အက်ိဳးေပးမည္ၿဖစ္ပါသည္။ ထို႔ေႀကာင့္ ၿမတ္ဗုဒၶက ဗုဒၶဘာသာ၀င္မွန္လွ်င္  ဤ ကမၼနိယာမ၏ သေဘာတရားကို ယံုႀကည္လက္ခံသူ ၿဖစ္ရမည္ဟုမိန္႔ေတာ္မူခဲ့ပါသည္။

 ၅။    သာသနာေတာ္ ၿပင္ပ၌  ကုိးကြယ္မႈကို မရွာမွီး ရဆိုသည္မွာအဘယ္နည္း
လူအမ်ားသည္ အေပ်ာ္ႀကဴးၿခင္း ၊  အလိုႀကီးၿခင္း ၊ ေႀကာက္စိတ္မ်ား ၿခင္း၊  စိုးရိမ္စိ္တ္မ်ားၿခင္းတို႔ေႀကာင့္  သာသနာေတာ္၏ၿပင္ပၿဖစ္ေသာ  နတ္ကိုးကြယ္ၿခင္း ၊  ဘိုးေတာ္ မယ္ေတာ္  ကိုးကြယ္ၿခင္း ၊  အင္းအိုင္လက္ဖြဲ႕ ေဗဒင္  မႏၱာန္ ကုိ အားထားယံုႀကည္ၿခင္း  စေသာ သာသနာေတာ္ ၿပင္ပ ကိုးကြယ္ရာမ်ားကို  ရွာမွီးကိုးကြယ္ေနႀကပါသည္။
ၿမန္မာၿပည္တြင္ေခတ္စားေနေသာ အတြင္း ၃၇ မင္း ၊ အၿပင္ ၃၇ မင္း၊ သူရႆတီ မယ္ေတာ္စေသာ နတ္တို႔၏သမိုင္းေႀကာင္း ကိုၿပန္ႀကည့္ပါက ၊  ၿမန္မာၿပည္ၿဖစ္နတ္မ်ား ၊ အစိမ္းေသ နတ္မ်ား ၿဖစ္သည္ကုိ ေလ့လာေတြ႕ရွိရပါသည္။
ၿဗဟၼဏတို႔စိတ္ကူးပံုေဖာ္ကိုးကြယ္ခဲ့ေသာ  တကယ္မရွိသည့္ သူရႆတီ နတ္သမီး ကို ပိဋကတ္ သံုးပံုေစာင့္ နတ္သမီးအၿဖစ္  ယံုႀကည္ကိုးကြယ္ေနႀကၿခင္းသည္ ၊ ပိဋကတ္သံုးပံုကို လက္ဆင့္ကမ္း သယ္ေဆာင္ခဲ့ႀကေသာ သံဃာေတာ္မ်ားကို  ေစာ္ကားၿခင္းၿဖစ္သကဲ့သို႔  မိမိ၏ ဦးေနွာက္နွင့္ နွလံုးသားကို  အသိအမွတ္မၿပဳရာေရာက္ပါသည္။
မနုႆေဗဒပညာရွင္တစ္ဦး၏အဆိုအမိန္႔တစ္ခုကို ဤေနရာတြင္ တင္ၿပရလွ်င္၊ - ထာ၀ရ ဘုရားက လူတို႔ကိုဖန္ဆင္းထားၿခင္း မဟုတ္၊ လူတို႔ကသာ ထာ၀ရဘုရားကို ဖန္ဆင္းထားၿခင္း  ၿဖစ္သည္ဟုဆိုပါသည္။
 ဤကဲ့သို႔ပင္ -  နတ္တို႔က လူတို႔ကို ေစာင့္ေရွာက္ထားၿခင္း မဟုတ္ ၊ လူတို႔ကသာ နတ္တို႔ကို ေစာင့္ေရွာက္ထားၿခင္း ၿဖစ္သည္ဟု ဆိုနုိင္ပါသည္။
ထို႕ေႀကာင့္ ၿမတ္ဗုဒၶက   ဗုဒၶဘာသာ၀င္မွန္လွ်င္ ၊သာသနာပ ကိုးကြယ္မႈကို  မရွာရဟု မိန္႔ေတာ္မူခဲ့ၿခင္းၿဖစ္ပါသည္။

ေထရ၀ါဒ ဗုဒၶဘာသာ၀င္စစ္စစ္ ၿဖစ္ဖို႔ရန္အတြက္ - 
ယံုႀကည္မႈသဒၵါတရားရွိရမည္၊
ေစာင့္ထိန္းမႈသီလရွိရမည္၊
ေကာတုဟလ မဂၤလာကိုမယံုႀကည္ရ၊
ကံတရားကိုယံုႀကည္သူၿဖစ္ရမည္၊
သာသနာေတာ္ၿပင္ပ ကိုးကြယ္မႈမရွာရ၊
ဆိုေသာ ေထရ၀ါဒ ဗုဒၶဘာသာမူ ၅ ခ်က္ကို ဦးထိပ္ပန္ဆင္၍ ၊  ဗုဒၶ၀ါဒသေဘာတရားၿဖစ္ေသာ ဆင္းရဲၿခင္းမွ ခ်မ္းသာၿခင္းသို႕၊  မေကာင္းမႈမွ ေကာင္းမႈသို႔ ၊ အေမွာင္မွ အလင္းသို႔ ၊ မသိမႈမွ သိမႈသို႔ ၊ ဒုကၡအတြင္းမွ ဒုကၡလြတ္ေၿမာက္ရာသို႔ေရာက္ေအာင္  ၊ အသိ  အက်င့္   ဘက္စံုၿမွင့္၍ ၊ ေထရ၀ါဒ ဗုဒၶဘာသာ ၀င္ၿဖစ္ေအာင္  သင္တုိ႔ ငါတို႔ ႀကိဳးစားးႀကပါစို႔။

Theravada Buddhist Foundation  ( ေထရ၀ါဒ ဗုဒၶဘာသာမူ ၅ရပ္ ) by  Ashin  Tikkkhanyanalinkara
၁၅.၈.၂၀၀၆ ခုနွစ္ မႏၱေလးၿမိဳ႕  Intenisty  Speaking  Center  မွာ ဘာသာႀကီး မ်ားဆိုင္ရာ နွီးေနွာဖလွယ္ပြဲေလးက်င္းပ ခဲ့ပါသည္။ထိုနွီးေနွာဖလွယ္ပြဲ တြင္ Ashin  Tikkkhanyanalinkara

ဖတ္ႀကားတင္သြင္းခဲ့ေသာ စာတမ္းေလးကို  မွ်ေ၀ေပးလိုက္ပါသည္။အေၿပာနွင့္ေရးသားထားသည္ကို စာကဲ့သိုၿပင္ဆင္သည္မွအပ မူရင္း အတိုင္းတင္ၿပေပးလိုက္ပါသည္။